Wczesne wykrycie skłonności do rozwoju choroby Alzheimera może mieć fundamentalne znaczenie. Pozwoliłoby milionom ludzi uchronić się przed tą straszną chorobą. Czy rozwiązaniem mogą okazać się oczy?
Choroba Alzheimera – wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia
Choroba Alzheimera to postępująca i degeneracyjna choroba mózgu, która wpływa na pamięć, myślenie i zachowanie. Jest to jedno z najczęstszych schorzeń neurologicznych, które dotyka miliony ludzi na całym świecie.
Charakterystyczne, typowe objawy tej choroby, takie jak utrata pamięci i dezorientacja, są dobrze znane. Naukowcy odkrywają również inne sposoby, które mogą pomóc w jej wczesnym wykryciu.
Naukowcy odkryli, że oczy mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu tej choroby.
Jaki jest związek między oczami a chorobą Alzheimera?
Najnowsze badania naukowe skupiają się na zrozumieniu, w jaki sposób oczy mogą pomóc w diagnozowaniu choroby Alzheimera na długo przed pojawieniem się pierwszych objawów.
Okazało się, że wczesne zmiany w siatkówce oka mogą służyć jako biomarker potencjalnie wskazujący na obecność choroby Alzheimera.
Siatkówka jest warstwą tkanki, która pokrywa wnętrze oka i zawiera komórki światłoczułe. Naukowcy odkryli, że w przypadku osób z chorobą Alzheimera występują charakterystyczne zmiany na siatkówce. Mogą być one użytecznym biomarkerem choroby na jej wczesnym etapie.
Naukowcy badają, w jaki sposób oko może pomóc w diagnozowaniu choroby Alzheimera, zanim pojawią się objawy
W ostatnim badaniu przeprowadzonym przez zespół naukowy, który analizował próbki tkanki siatkówki i mózgu 86 osób o różnym stopniu demencji, ujawniono istotne związki między zmianami w siatkówce a obecnością choroby Alzheimera.
Profesor Maya Koronyo-Hamaoui, autorka studium i specjalistka w dziedzinie neurochirurgii i nauk biomedycznych, podkreśla, że jest to pierwsza taka szczegółowa analiza profilu białkowego oraz molekularnych, komórkowych i strukturalnych objawów choroby Alzheimera widocznych na siatkówce oka.
Badacze porównali próbki od osób bez deficytów poznawczych do próbek pochodzących od osób z łagodnym deficytem poznawczym i chorobą Alzheimera. Obserwowano znaczący wzrost beta-amyloidu, kluczowego markera choroby Alzheimera, w grupie osób z tymi stanami.
Dodatkowo, u osób z zaburzeniami poznawczymi, zaobserwowano także spadek liczby komórek mikrogleju. Komórki te pełnią ważną rolę w naprawie i utrzymaniu innych komórek, w tym w usuwaniu beta-amyloidu z mózgu i siatkówki.
W badaniu stwierdzono również obecność markerów stanu zapalnego, które mają duży wpływ na przebieg i postępy choroby.
Co ciekawe, zmiany te obserwowano nawet u osób bez lub z minimalnymi deficytami poznawczymi. Sugeruje to możliwość bardzo wczesnego wykrywania choroby, wiele lat przed pierwszymi objawami.
Zmiany na siatkówce jako potencjalny biomarker choroby Alzheimera
Wyniki badań wskazują, że tkanki siatkówki oka oraz zmiany w strukturze i funkcjonowaniu siatkówki mogą być skorelowane z odpowiednimi zmianami w mózgu, które występują w chorobie Alzheimera.
Odkrycia te otwierają perspektywy rozwoju nowych technik obrazowania, które pozwolą na wcześniejszą i bardziej precyzyjną diagnozę choroby Alzheimera oraz na monitorowanie jej postępu.
Istnieje także nadzieja, że badania oka mogą być użyteczne w identyfikacji innych chorób neurodegeneracyjnych.
Oczy są nie tylko zwierciadłem duszy, ale mogą także stanowić odbicie stanu zdrowia człowieka
Dr Richard Isaacson, neurolog specjalizujący się w zapobieganiu chorobie Alzheimera, stwierdza, że „choroba Alzheimera rozpoczyna się w mózgu dziesięciolecia przed pierwszymi objawami utraty pamięci”.
Jeśli lekarze będą w stanie zidentyfikować chorobę we wczesnych stadiach, ludzie będą mogli podejmować zdrowe wybory życiowe i kontrolować „modyfikowalne czynniki ryzyka, takie jak wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu i cukrzyca” – dodaje dr Isaacson.
„Znaleziono (również) markery stanu zapalnego, które mogą być równie ważnym markerem postępu choroby” – powiedział Isaacson, który nie był zaangażowany w badanie.
Postępy w wykrywaniu choroby Alzheimera
Inną możliwością bardzo wczesnego wykrywania ryzyka choroby, jest analiza genetyczna. Badanie genetyczne stanowi niezwykle cenne narzędzie w identyfikacji zarówno czynników ryzyka, jak i mutacji genetycznych związanych z chorobą Alzheimera.
W ostatnich latach naukowcy odkryli wiele związków między określonymi genami a ryzykiem wystąpienia choroby. Jednym z najważniejszych znalezisk było odkrycie trzech genów: APP, PSEN1 i PSEN2, które są bezpośrednio związane z dziedziczną postacią choroby Alzheimera.
Czynniki takie jak styl życia, dieta, palenie papierosów czy czynniki związane z ekspozycją na toksyny mogą wpływać na ekspresję genów związanych z chorobą Alzheimera i prowadzić do ujawnienia się choroby.
Dzięki identyfikacji specyficznych zmian w DNA możliwe jest stawianie diagnozy na wcześniejszym etapie. Pozwala to na wdrożenie odpowiednich środków profilaktycznych i terapeutycznych.
Hiperbaryczna terapia tlenowa w chorobie Alzheimera
Obecnie trwają badania nad wykorzystaniem hiperbarycznej terapii tlenowej (HBOT) w leczeniu choroby Alzheimer. Tlenoterapia hiperbaryczna polega na dostarczaniu pacjentowi 100% tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia w specjalnej komorze hiperbarycznej.
Badania sugerują, że seria zabiegów tlenoterapii hiperbarycznej (HBOT), może mieć pozytywny wpływ na funkcje poznawcze i redukcję stanów zapalnych w mózgu pacjentów z chorobą Alzheimera. Kluczowe znaczenie ma właściwy dobór czasu trwania ekspozycji i wysokości ciśnienia,
Skuteczność obecnie dostępnych metod leczenia choroby Alzheimera pozostawia wiele do życzenia. Dodatkowo nowe leki, o potencjalnie większej skuteczności są nadal w fazie badań klinicznych.
Zastosowanie HBOT w leczeniu choroby Alzheimera daje nadzieję na spowolnienie tempa rozwoju choroby, a nawet cofnięcie już obecnych deficytów poznawczych.
Praktyka kliniczna obrazuje niesamowite rezultaty. Naukowcy przeprowadzają badania kliniczne, aby lepiej zrozumieć, mechanizm działania tlenoterapii hiperbarycznej, która może spowolnić postęp choroby Alzheimera.
Wczesne wykrycie i leczenie choroby Alzheimera
Wczesne wykrycie choroby Alzheimera ma ogromne znaczenie dla skutecznego leczenia i zarządzania tym schorzeniem. Im wcześniej zostanie zdiagnozowana, tym lepiej można kontrolować objawy i opóźnić postęp choroby.
Wykorzystanie oczu jako narzędzia do wczesnego wykrywania choroby Alzheimera może dać nadzieję na poprawę jakości życia pacjentów i ich rodzin.
Jeśli połączymy wczesne wykrycie choroby z zastosowaniem nieinwazyjnych metod leczniczych takich jak dieta przeciwzapalna i komora hiperbaryczna, możemy nie tylko opóźnić rozwój objawów, a nawet nie dopuścić do ujawnienia się choroby.
Przyszłe perspektywy w wykrywaniu choroby Alzheimera
Badania oczu w celu wykrywania choroby Alzheimera są nadal w toku, a naukowcy stale poszukują nowych metod i biomarkerów. Przyszłe perspektywy obejmują rozwój bardziej precyzyjnych technologii obrazowania oka, które pozwolą na identyfikację biomarkerów w różnych częściach oka.
Jeśli masz obawy dotyczące zdrowia swojego mózgu lub bliskiej osoby, zacznij działać niezwłocznie.
Ponieważ skuteczne leczenie choroby Alzheimera jest ogromnie trudne, wczesne wykrycie ryzyka i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego na wczesnym etapie, może mieć ogromny wpływ na jakość życia pacjentów i ich rodzin.
Bibliografia:
- Koronyo, Y., Rentsendorj, A., Mirzaei, N. et al. Retinal pathological features and proteome signatures of Alzheimer’s disease. Acta Neuropathol 145, 409–438 (2023). https://doi.org/10.1007/s00401-023-02548-2
- Alzheimer’s Association. (2021). Alzheimer’s Disease Facts and Figures. Retrieved from https://www.alz.org/alzheimers-dementia/facts-figures
- Spires-Jones, T. L., & Hyman, B. T. (2014). The Intersection of Amyloid Beta and Tau at Synapses in Alzheimer’s Disease. Neuron, 82(4), 756-771.
- Hardy, J., & Selkoe, D. J. (2002). The amyloid hypothesis of Alzheimer’s disease: progress and problems on the road to therapeutics. Science, 297(5580), 353-356.
- Jack Jr, C. R., Knopman, D. S., Jagust, W. J., Petersen, R. C., Weiner, M. W., Aisen, P. S., … & Trojanowski, J. Q. (2013). Tracking pathophysiological processes in Alzheimer’s disease:
- https://edition.cnn.com/2023/03/24/health/eye-early-alzheimers-diagnosis-wellness/index.html
Autorzy:
Izabela Wrzołek, Sylwiusz Trawiński, Julia Trawińska
