I chociaż do niedawna grzybom nie przypisywano żadnych wartości odżywczych, dzisiaj są uznawane za pożywienie bogate w witaminy, minerały, makro- i mikroelementy. Naukowcy udowodnili niejednokrotnie, że ze względu na zawarte w nich cenne związki, wzmacniające odporność organizmu, a nawet wspierające walkę z rakiem, warto włączyć je do codziennego jadłospisu.
W Polsce występuje wiele popularnych i smacznych odmian grzybów jadalnych – kurki, podgrzybki, prawdziwki, maślaki czy koźlarze. Sposób ich przyrządzania może być rozmaity – można je suszyć, dusić, marynować, przygotowywać na ich bazie sosy i zupy oraz stosować jako nadzienie do różnych potraw. Dlaczego warto regularnie je spożywać?
Po pierwsze, mają dużą wartość odżywczą przy niskiej kaloryczności. 100g grzybów to tylko 20-60 kalorii, zawierają mało tłuszczu, cholesterolu oraz sodu. Przy tym są zdrowe, ponieważ zawierają między innymi:
– witaminę B2, B3 oraz B5, wspomagające metabolizm komórek i zapewniające prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego
– selen, mający działanie przeciwutleniające – chroni komórki w organizmie przed uszkodzeniami, które mogą prowadzić do chorób serca, nowotworów oraz innych chorób przewlekłych; udowodniono także, że selen ma znaczący wpływ na układ odpornościowy oraz na płodność mężczyzn
– miedź – konieczna do produkcji czerwonych krwinek, jest uczestnikiem przesyłania impulsów nerwowych, wspomaga pracę układu krążenia oraz reguluje aktywność wielu enzymów
– potas – jeden z najistotniejszych minerałów; reguluje prawidłowe ciśnienie krwi i ma korzystny wpływ na funkcjonowanie mięśni (w tym serca) oraz nerwów
– beta-glukany – wzmacniają odporność organizmu oraz zwiększają zdolność układu immunologicznego do zwalczania niebezpiecznych mikroorganizmów
– ergotioneina – jest silnym przeciwutleniaczem, który obniża ryzyko wystąpienia wielu chorób przewlekłych, także nowotworów.
Po drugie, są dobrym źródłem witaminy D
Witamina D jest witaminą konieczną do prawidłowego rozwoju i utrzymania zdrowych, mocnych kości. Ma korzystny wpływ na ich mineralizację – zwiększa wchłanianie fosforu i wapnia. Ponadto wzmacnia odporność, przedłużając życie komórek odpornościowych i przyczyniając się do ich prawidłowego funkcjonowania. Pomaga także w regulowaniu wydzielania insuliny przez trzustkę oraz utrzymania dobrego ciśnienia krwi.
Ciekawostką jest, że grzyby, tak jak ludzie, są w stanie syntetyzować witaminę D, jeśli wystawimy je na działanie promieni słonecznych. Witamina ta jednak występuje w różnej ilości, w zależności od rodzaju grzybów – stosunkowo dużo jest jej w pieczarkach. Badacze z Boston University School of Medicine dowiedli, że obecność tych grzybów w diecie może być skuteczną metodą na pozbycie się niedoborów witaminy D. Co więcej, nie tylko świeże, ale i suszone czy sproszkowane pieczarki podnoszą prawidłowy poziom witaminy D.
Po trzecie, wzmacniają odporność
Grzyby są istotnym źródłem selenu chroniącego komórki przed uszkodzeniami, w wyniku których mogą wystąpić choroby przewlekłe. Selen jest nieocenionym pomocnikiem we wzmacnianiu układu immunologicznego. Zawierają także beta-glukan, także korzystnie wpływający na odporność organizmu, mający udział również w procesach detoksykacyjnych, metabolicznych oraz naprawczych. Przeciwdziała także stanom patologicznym i w szerszej perspektywie decyduje o ogólnej kondycji naszego organizmu. Beta-glukan uaktywnia również podstawowe komórki układu odpornościowego, makrofagi, które tworzą tzw. pierwszą linię obrony organizmu. Jej zadaniem jest pochłanianie oraz destrukcja patogenów oraz obcych komórek (wirusy, bakterie, komórki nowotworowe).
Po czwarte, mają smak umami
Umami to piąty smak odczuwany przez człowieka (po słonym, słodkim, gorzkim i kwaśnym). Słowo to pochodzi od japońskiego umame, tj. smaczne. Zdaniem naukowców, smak ten definiowany jako mięsny, rosołowy, sprawia, że potrawa nosi lepszy smak, a po jej spożyciu czujemy miły posmak. Zaletą smaku umami jest to, że pozwala na zmniejszenie ilości soli, jaką dodajemy do posiłków bez pogorszenia ich smaku. Gotowanie dań składających się z produktów bogatych w umami, zdaniem naukowców z Harvard School of Public Health i Culinary Institute of America, pozwala na ograniczenie sodu w daniu. Jest to istotne z uwagi na fakt, że sód zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia, udaru mózgu czy zawału serca.
Oczywiście, przestrzegamy przed samodzielnym grzybobraniem, jeśli jesteśmy w tej kwestii laikami. Przed zakupem grzybów zaś zwróćmy uwagę na ich świeżość. Wybierajmy spośród nich sztuki wyrośnięte, zdrowe i młode. Sprawdźmy, czy grzyby nie mają oznak zepsucia, na przykład w postaci podejrzanego koloru kapelusza. Od razu po zakupie wskazane jest grzyby spożyć, zamarynować, udusić lub ususzyć.
