Jak uchronić się przed rakiem piersi – profilaktyka, najważniejsze zasady
Profilaktyka raka piersi – czy są możliwe inne działania poza okaleczającą mastektomią? W Polsce rak piersi jest diagnozowany u 19 tys. kobiet, co oznacza, że codziennie ponad 50 Polek dowiaduje się o chorobie, a 15 każdego dnia umiera. To przerażające dane.
Większość osób łączy zachorowanie na raka piersi dziedziczną mutacja genów BRCA. Jak się okazuje, mutacja ta jest przyczyną zaledwie 5-10% zachorowań na raka piersi.
Oczywiście nie mamy wpływu na geny, możemy natomiast zmienić styl życia. Masz większą kontrolę nad zachorowaniem, niż myślisz. Profilaktyka raka piersi wymaga wprowadzania odpowiednich zmian w stylu życia. Pamiętaj aby kierować się poniższymi wskazówkami.
1. Pamiętaj o aktywności fizycznej
Przede wszystkim, ćwiczenia pomagają utrzymywać ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego danej osoby. Zaleca się, aby dorośli wykonywali w tygodniu 150 do 300 minut aktywności o umiarkowanej intensywności lub 75 do 150 minut aktywności o dużej intensywności.
Chociaż nie jest jasne, w jaki sposób i w jakim stopniu aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko raka piersi, istnieje coraz więcej dowodów na to, że zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi o 20-40%. Warto pamiętać, że nawet mała ilość ćwiczeń jest lepsza niż całkowity brak aktywności fizycznej.
2. Zachowaj właściwą masę ciała
Związek między masą ciała a ryzykiem raka piersi jest złożony. Zaleca się, aby przez całe życie utrzymywać zdrową wagę i jeść świeżą, pożywną żywność.
Przed menopauzą to jajniki są odpowiedzialne są za produkcję estrogenu, a tkanka tłuszczowa wytwarza mało małą ilość estrogenu. Jednak po menopauzie, kiedy czynność jajników ustaje, większość kobiecego estrogenu jest wytwarzana z tkanki tłuszczowej. To właśnie dlatego nadwaga lub otyłość po menopauzie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. Dodatkowo otyłość może zwiększać ryzyko wystąpienia agresywnego potrójnie ujemnego raka piersi. Profilaktyka raka piersi wymaga pozbycia się nadmiernych kilogramów.
Otyłość zwiększa ryzyko różnych nowotworów, w tym raka piersi, okrężnicy, endometrium, przełyku, trzustki i nerek. Nadwaga może również zwiększać ryzyko nawrotu raka, dlatego tak ważne jest zachowanie optymalnej masy ciała.
3. Pamiętaj o zdrowej diecie
Zdrowa dieta przynosi wiele zalet dla organizmu, w tym poprawę układu odpornościowego i utrzymanie prawidłowej wagi itp. Utrzymanie prawidłowej masy ciała i odpowiednia dieta może pomóc w zmniejszeniu ryzyka raka piersi.
Spożywana przez nas żywność wpływa na wszystkie aspekty zdrowia, w tym na ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Dieta bogata w warzywa, przeciwutleniacze i witaminę D jest znanym czynnikiem prewencyjnym. Gdy w diecie brak błonnika, ryzyko raka piersi wzrasta o 50 procent. W wieku 40 lat, prawdopodobieństwo zachorowania wynosi 1 do 680, po menopauzie jest znacznie większe: 1 do 8. Również dieta uboga w czerwone i przetworzone mięso może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka piersi.
Różne dodatki do żywności obecne w przetworzonej żywności mają związek z wywoływaniem raka piersi. Rak piersi jest mniej powszechny w krajach, w których tradycyjna dieta jest bogata w tłuszcze lub produkty sojowe. Związek między poziomem witamin a rakiem piersi jest niejasny. Nie ma mocnych dowodów sugerujących, że suplementy witaminowe zmniejszają ryzyko raka piersi.
4. Uważaj na ilość tłuszczu w codziennej dziecie
Podwyższone stężenie estrogenów jest jednym z czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka piersi.
Ograniczenie w diecie tłuszczów, głównie przy zastosowaniu diety z obniżoną wartością energetyczną, znacznie zmniejsza poziom tych hormonów.
Badanie przeprowadzone przez Wu i wsp. wykazało, że u kobiet w okresie przedmenopauzalnym obniżenie poziomu tłuszczów do wartości 12-25% całkowitej wartości energetycznej przez okres 2-3 miesięcy, skutkowało zmniejszeniem stężenia estradiolu o 7,4% w porównaniu do kobiet, u których w diecie tłuszcze stanowiły 29-46% przeciętnej dziennej racji pokarmowej. Skuteczna profilaktyka raka piersi, powinna obejmować dietę z ograniczeniem tłuszczów.
5. Jedz tylko te produkty, które są dla Ciebie właściwe
Warto pamiętać, że niektóre produkty spożywcze, uważane powszechnie za zdrowe i odżywcze, u niektórych osób wywołują niepożądaną reakcję układu immunologicznego. Możemy nieświadomie przyczyniać się do uszkadzania swoich własnych narządów wewnętrznych. Destrukcja zaczyna się od błony śluzowej przewodu pokarmowego, co prowadzi do niedożywienia komórek w różnych narządach wewnętrznych. Konsekwencją jest rozpad delikatnych naczyń włosowatych, które odpowiadają za dowóz składników odżywczych i tlenu do tkanek. Tak zaczyna się zaawansowany, przewlekły proces zapalny, który osłabia organizm i jest punktem wyjścia do rozwoju wielu chorób.
Rozwiązaniem jest wyeliminowanie z diety składników pożywienia, które wywołują niepożądaną reakcję zapalną. Jest to możliwe dzięki nowoczesnym testom cytotoksyczności składników pożywienia, takim jak Kod Metaboliczny 200. To zaawansowane badanie wykonywane przez diagnostę laboratoryjnego pozwala zidentyfikować pokarmowe źródła stanu zapalnego, a odpowiednio opracowana dieta eliminacyjna pozwoli dostarczyć do komórek niezbędne składniki odżywcze.
6. Unikaj alkoholu
Spożywanie alkoholu jest wyraźnie powiązane ze zwiększonym ryzykiem raka piersi.
Najlepiej całkowicie unikać alkoholu lub przynajmniej ograniczyć jego spożycie do porcji alkoholu dziennie. Możliwość raka piersi wzrasta wraz z ilością spożywanego alkoholu. Spożycie 1 napoju alkoholowego dziennie wzrasta o 7-10%, a przy spożyciu 2-3 drinków dziennie wzrasta do 20%. Spożywanie alkoholu wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem innych rodzajów raka.
7. Stroń od dymu tytoniowego
Regularne palenie może zwiększyć prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi. Dym tytoniowy zawiera karcynogeny, wpływają na zwiększone ryzyko występowania raka piersi. Jednocześnie palenie papierosów może wywoływać efekt antyestrogenowy, co teoretycznie mogłoby zmniejszać ryzyko tego nowotworu. Związek między paleniem tytoniu a rakiem pozostawał do pewnego czasu bardzo kontrowersyjny. Problem ten poruszony został na łamach Archieves of Internal Medicine.
Fei Xue i wsp. przeanalizowali dane ponad 110 00 uczestniczek Nurses’ Health Study z lat 1976 do 2006. Wykazano, że palenie tytoniu przed menopauzą było związane z większą częstością występowania raka piersi, szczególnie palenie przed urodzeniem pierwszego dziecka.
8. Uważaj na chemikalia
Narażenie na niektóre związki chemiczne może zwiększać ryzyko raka piersi. Kobiety w życiu codziennym są narażone na różnego rodzaju chemikalia. Artykuły higieny osobistej, meble, opakowania do żywności, materiały budowlane, zanieczyszczenia powietrza, kosmetyki, pestycydy stosowane w uprawach roślin, związki syntetyczne mogą zawierać substancje chemiczne, które naśladują i zaburzają naturalną gospodarkę hormonalną, zwiększając ryzyko raka piersi. Czy istnieje forma ochrony przed zanieczyszczeniami? Warto często myć ręce oraz kupować ekologiczne jedzenie, środki czystości i kosmetyki.
Bibliografia:
- Żywieniowe czynniki ryzyka rozwoju raka piersi E. Malczyk, Ż. Majkrzak, Instytut Dietetyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie
- Xue F, Willett WC, Rosner BA, Hankinson SE, Michels KB. Cigarette Smoking and the Incidence of Breast Cancer. Arch Intern Med. 2011;171(2):125–133. doi:10.1001/archinternmed.2010.503
- Chlebowski RT. Factors that modify breast cancer risk in women. UpToDate. 2021. Accessed at https://www.uptodate.com/contents/factors-that-modify-breast-cancer-risk-in-women on August 25, 2021.
- McTiernan A, Kooperberg C, White E, et al. Recreational physical activity and the risk of breast cancer in postmenopausal women: The Women’s Health Initiative Cohort Study. JAMA. 2003;290(10):1331-1336.
