Wszyscy wiemy, że to, co jemy może wpływać na nasze zdrowie. Pokarm może być dla nas lekarstwem, ale też trucizną. Coraz więcej badań wskazuje, że dieta może łagodzić ból! Istnieje specyficzny związek między dietą a bólem. Współczesne leczenie bólu nie może być ograniczone do leków przeciwbólowych, działających doraźnie. Powinno być działaniem holistycznym, wieloczynnikowym, łączącym farmakoterapię z postępowaniem żywieniowym i odpowiednimi zabiegami wspomagającymi funkcjonowanie organizmu.
1. Tryptofan
Nasz własny układ nerwowy ma zdolność tłumienia bólu. Aby ten mechanizm mógł optymalnie funkcjonować musimy dostarczyć do organizmu odpowiednią ilość szeregu niezbędnych składników odżywczych, w tym aminokwasów. Jednym z aminokwasów, który jest niezbędnym elementem szlaku tłumienia bólu jest tryptofan. Jest on budulcowym składnikiem kluczowego neuroprzekaźnika – serotoniny.
Wiadomo, że serotonina jest związana z modulacją bólu, więc tryptofan i jego metabolit 5-hydroksytryptofan są coraz częściej stosowane jako suplementy wspomagające leczenie bólu.
Dostępność suplementów zawierających tryptofan jest bardzo duża, jednak spożycie go w nadmiarze, bardzo często daje niekorzystne skutki uboczne, takie jak mdłości, senność, zawroty głowy. Bezpieczniej jest więc włączyć do diety produkty zawierające tryptofan, niż przyjmować go w postaci suplementów diety.
Tryptofan można znaleźć w niektórych produktach spożywczych, zwłaszcza tych bogatych w białko. Pokarmy, które są bogate w tryptofan to:
- kurczak,
- jajka,
- ser,
- ryby,
- orzeszki ziemne,
- pestki dyni i sezamu,
- mleko,
- indyk,
- tofu i soja.
2. Kwasy Omega-3 i Omega-6
Uważa się, że „idealny” stosunek między tymi kwasami tłuszczowymi wynosi 1:1. Co się stanie, jeśli zwiększymy proporcje na korzyść kwasu omega-3 do 5:1? Okazuje się, prowadzi to do zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób, które zbierają największe żniwo: chorób serca, nowotworów i autoimmunologicznych stanów zapalnych.
Tymczasem w dzisiejszej diecie, spożycie kwasów omega-6 jest znacznie większe niż omega-3. Żywność zawierająca wysoki poziom kwasów omega-3 to tłuste ryby, takie jak makrela, śledź i łosoś, olej rybny, nasiona lnu i olej lniany; podczas gdy kwasy omega-6 występują obficie w drobiu oraz w wielu olejach roślinnych, zwłaszcza w oleju sojowym, który używany do produkcji fast foodów i przekąsek.
Kwasy omega-6 mają właściwości prozapalne.
Stan zapalny jest nam czasem bardzo potrzebny, ale tylko chwilowo. Przewlekła reakcja zapalna prowadzi z kolei do rozwoju wielu poważnych schorzeń i dolegliwości. Kwasy tłuszczowe omega-3 mają silne działanie przeciwzapalnie.
Badania wykazały, że zwiększone spożycie kwasów omega-3 w diecie może zmniejszać objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, takich jak: ból stawów, sztywność poranną, liczbę bolesnych stawów oraz zmniejszyć ilość stosowanych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Niezwykle ważna jest więc równowaga między kwasami tłuszczowymi w diecie. Pacjenci zmagający się z przewlekłym bólem powinni upewnić się, że spożywają wystarczającą ilość kwasów omega-3, jednocześnie unikając nadmiernego spożycia kwasów omega-6.
3. Antyoksydanty
Przeciwutleniacze mają kluczowe znaczenie dla utrzymania optymalnego stanu zdrowia. Wszystkie komórki ciała wykorzystują tlen w reakcjach chemicznych, w których powstają reaktywne cząsteczki zwane wolnymi rodnikami. Wolne rodniki mogą wchodzić w interakcje z innymi mechanizmami komórkowymi, uszkadzając zdrowe komórki. Mają one zdolność do rozprzestrzeniania się, prowadząc do ciągłej produkcji wolnych rodników i dalszego uszkodzenia tkanek.
Przeciwutleniacze działają jak system obronny, który przeciwdziała wolnym rodnikom, zanim zdążą uszkodzić tkankę.
Mają działanie przeciwzapalne i znajdują się w wielu produktach spożywczych. Na przykład resweratrol to przeciwutleniacz, który znajduje się w skórce czerwonych winogron oraz w czerwonym winie i soku z winogron. Ma on silne działanie przeciwzapalne i neuroprotekcyjne.
Przeciwutleniacze zwane antocyjanami znajdują się w czerwono-niebieskich pigmentach jagód i wiśni, a badania wykazały, że zmniejszają ból wywołany stanem zapalnym. Wiele przewlekłych stanów bólowych nasila się przy zwiększonym poziomie wolnych rodników. Dlatego przeciwutleniacze, które je niszczą, mogą złagodzić ból. Uważa się, że wywołujące ból choroby o podłożu zapalnym, jak choroba zwyrodnieniowa stawów, czyli zapalenie tkanki stawowej wynikające z degradacji chrząstki, są związane ze zwiększoną obecnością wolnych rodników.
4. Witamina D
Niedobór witaminy D zarówno u dorosłych, jak i u dzieci jest związany z licznymi problemami zdrowotnymi takimi jak cukrzyca typu 1, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny, choroba niedokrwienna serca, złamania kości, depresja i rak. W ostatnich badaniach zauważono, że wiele osób zmagających się z przewlekłym bólem wykazuje znaczne niedobory witaminy D. Wystawiając skórę na słońce, organizm może samodzielnie wytwarzać witaminę D ze światła ultrafioletowego B (UVB).
W większości jednak nie jest to wystarczająca ilość, dlatego przyjmowanie suplementu witaminy D każdego dnia może pomóc w dostarczeniu witaminy w odpowiedniej ilości i zmniejszeniu intensywności bólu. Dieta, która ma łagodzić ból powinna być bogata w tłuste ryby, takie jak tuńczyk, makrela i łosoś.
5. Witamina B12
Udowodniono, że witaminy z grupy B, takie jak tiamina (B1), pirydoksyna (B6) i cyjanokobalamina (B12), są skuteczne w łagodzeniu przewlekłego bólu. Niedobór witaminy B12 może z kolei być przyczyną utrzymywania się przewlekłego bólu. Naukowcy odkryli, że pacjenci zmagający się z bólem, którzy przyjmowali zastrzyki z witaminy B12 oceniali ból jako słabszy oraz stosowali mniej środków przeciwbólowych. Pokarmy bogate w witaminę B12 to ryby, kurczak i jajka.
Co jeść i jak jeść, by pozbyć się bólu – dieta, a ból w pigułce
Jeśli pragniesz pozbyć się dolegliwości bólowych musisz przede wszystkim zadbać o zmianę nawyków żywieniowych. W naszej klinice regularnie pytamy naszych pacjentów o to, co jedzą. Szybko odkryliśmy, że wielu pacjentów zmagających się z bólem ma bardzo ubogą, niedoborową dietę. Przyczyny takiego stanu mogą być różne – przewlekły ból często powoduje u pacjentów depresję i zmniejszenie apetytu. Inni nie mają ochoty, a czasami nawet siły na przygotowywanie posiłków.
Większość osób cierpiących z powodu bólu nie zdaje sobie sprawy, że dieta odgrywa ogromną rolę w leczeniu przyczyn, jak i łagodzeniu odczuwania bólu.
Wiemy już, że odpowiednio dobrana dieta łagodzi ból. Pierwszym krokiem jest jednak zlokalizowanie produktów, które pomogą zwalczyć przewlekły stan zapalny. W tym celu należy wykonać test cytotoksyczności składników pożywienia Kod Metaboliczny 200. Badanie to obrazuje, które pokarmy należy jeść, a których lepiej unikać. Dieta eliminacyjna pozwala przywrócić homeostazę organizmu i wyciszyć przewlekły stan zapalny.
Dieta, a ból. Spersonalizowane odżywianie to kluczowa strategia walki z przewlekłym bólem
Wiemy, jakie składniki odżywcze są niezbędne w terapii bólu, jednak konieczne jest odkrycie, w jakiej formie mamy je spożywać. Przykładowo: „dieta przeciwbólowa” powinna zawierać duże ilości kwasów omega-3, pojawia się więc pytanie: czy wybrać olej rzepakowy, czy może olej lniany? Dowiedzieć się tego możemy tylko za pomocą badania Kod Metaboliczny 200. Dzięki temu nasza dieta może być spersonalizowana – dostosowana do sposobu funkcjonowania naszego organizmu.
Dieta, która łagodzi ból, musi być dopasowana do unikalnego genotypu i fenotypu
Jeśli cały czas będziemy spożywać produkty, które wywołują reakcję zapalną układu immunologicznego, będziemy skazani na ciągłe wywoływanie i podtrzymywanie przewlekłych stanów zapalnych. Z początku są one niedostrzegalne, ponieważ są na tyle łagodne, że nie dają objawów. Dlatego w utajeniu, systematycznie, przez wiele lat uszkadzają nasze komórki, aż ostatecznie mogą doszczętnie zniszczyć organizm.
O chorobie dowiadujemy się dopiero wtedy, kiedy zaczynamy odczuwać ból. Jednak w tym momencie nasze narządy – stawy, naczynia krwionośne, włókna nerwowe, tarczyca, wątroba czy trzustka są już uszkodzone.
Dzisiaj dysponujemy nowoczesnymi technologiami diagnostycznymi, które pozwalają zidentyfikować u każdej badanej osoby te składniki pożywienia, które wywołują u niej reakcję zapalną. Aby wyciszyć stan zapalny, często wystarczy wyeliminować z diety te produkty i zastąpić je innymi. Dobrze odżywiony organizm będzie mógł zwalczać stany zapalne na tle pokarmowym, czy infekcyjnym.
Dieta, która łagodzi ból polega na okresowej eliminacji produktów spożywczych, powodujących niepożądane reakcje pokarmowe – alergie pokarmowe. To jedyna naprawdę skuteczna metoda, by pozbyć się przewlekłego stanu zapalnego na tle pokarmowym. Odpowiednio spersonalizowana dieta może być znakomitym wsparciem w leczeniu bólu. Czasami pozwala zmniejszyć dawki leków, które nie są obojętne dla naszego organizmu, a czasem pozwala całkowicie wyłączyć leczenie farmakologiczne.
Coraz więcej badań naukowych potwierdza, że odpowiednio dobrana dieta powinna być wdrażana w każdym przypadku leczenia przewlekłego bólu.
