Alergia pokarmowa – kiedy pojawiają się objawy charakterystyczne, stajemy przed bardzo ciężkim zadaniem – identyfikacją alergenu. Otacza nas tak ogromna ilość substancji, że czynnikiem wyzwalającym reakcję immunologiczną może być praktycznie wszystko: produkty spożywcze, pyłki, kwiaty, substancje chemiczne, dodatki do żywności. Coraz częściej słyszy się także o nietolerancjach pokarmowych, czyli nadwrażliwości na dany składnik w pożywieniu, która nie jest odpowiedzią układu odpornościowego. Niezwykle ważne jest szybkie i precyzyjne działanie, dlatego trzeba wybrać skuteczny i sprawdzony test, który określi jaki składnik jest tym, który wywołuje niepożądaną reakcję.
Alergia pokarmowa – jakie badanie wybrać?
Dokładne rozpoznanie alergii jest niezwykle ważne, bowiem tylko wówczas możemy oczekiwać poprawy zdrowia i zastosować odpowiednie leczenie. Co jeśli test jest nieprecyzyjny? Pozostaje nam tylko metoda prób i błędów, więc możemy w nieskończoność szukać tego jednego, jedynego, niepożądanego dla nas składnika. Badanie musi być czułe, swoiste, skuteczne, a przede wszystkim dostosowane do rodzaju reakcji alergicznej.
Aby prawidłowo zdiagnozować chorobę alergiczną musimy znać odpowiedź na trzy podstawowe pytania:
1. Czy objawy mają podłoże alergiczne?
Objawy mogą mieć jedynie alergiczny charakter, dlatego trzeba wziąć pod uwagę, że mogą być skutkiem choroby z zakresu alergologii lub nietolerancji pokarmowej.
2. Jeśli tak, na co jesteśmy uczuleni?
Tutaj konieczne jest zastosowanie specjalistycznych testów. Mogą to być testy skórne – punktowe, naskórkowe, płatkowe, próby prowokacyjne, badanie obecności alergenów swoistych IgE w surowicy lub test cytotoksyczny.
3. Czy to na co jesteśmy uczuleni, tłumaczy występowanie objawów?
Alergolog musi ustalić związek przyczynowo skutkowy między wykrytym uczuleniem a występowaniem objawów. Konieczny jest więc wnikliwy wywiad lekarski i jego właściwa interpretacja.
Alergia pokarmowa – jakie testy są dostępne
Testy skórne z alergenami
To najpopularniejsza metoda rozpoznawania alergii. Jej charakterystyczną cechą są niskie koszty i szybkie wyniki. Testy są dobre w ujawnianiu alergii skórnych, jednak są mało specyficzne dla alergii pokarmowych, alergii na kurz czy pleśń. Badanie sprawdza reakcję skóry na podejrzewany alergen. Stosuje się tylko wystandaryzowane alergeny, a miejscem kontaktu jest niezmieniona skóra przedramion lub pleców.
Punktowe testy skórne.
Wskazaniem do wykonania badanie jest podejrzenie reakcji IgE-zależnej. Jest to mało czuły, ale bezpieczny i prosty do wykonania test. Na skórę, w odstępach co 3 cm nakłada się różne antygeny, jednocześnie przeprowadzając testy kontrolne z histaminą. Używa się specjalnie przeznaczonych do tego nożyków, które umożliwiają wprowadzenie potencjalnego alergenu do powierzchownej warstwy skóry bez wywoływania krwawienia. Dodatnia reakcja uwydatnia się po 15 minutach w postaci bąbla otoczonego rumieniem. Testy ocenia się na podstawie wielkości bąbla i rumienia. Wynik PTS jest jedynie dowodem braku lub istnienia uczulenia na dany alergen. Nie diagnozuje wszystkich możliwości, dlatego jest bardzo nie różnorodny.
Testy śródskórne.
Zasady są podobne jak w przypadku PTS, jednak antygen za pomocą strzykawki wprowadza się do warstwy powierzchownej skóry wewnętrznej. Badania te są bardziej czułe, ale ich swoistość może być ograniczona reakcją wywołaną podrażnieniem.
Naskórkowe testy płatkowe.
Są one próbą wywołania miejscowego odczynu skóry poprzez alergen kontaktowy. Odczyn ten uwarunkowany jest obecnością w skórze limfocytów uczulonych na dany alergen. Nakłada się je w postaci maści i zabezpiecza przed działaniem czynników wewnętrznych. Jest mało przydatny w określaniu alergii pokarmowych. Najczęściej używany jest do sprawdzenia oddziaływania na nikiel, balsamy, dezodoranty.
Testy prowokacyjne.
Często używane w celu wykrycia alergii pokarmowej. Próby te polegają na znalezieniu związku pomiędzy spożyciem pokarmu, a wystąpieniem reakcji alergicznej, a ocena polega na obserwacji reakcji pacjenta. Często stosuje się ten test, gdy nie ma zgodności między wywiadem, a wynikami oceniającymi uczulenie IgE-zależne i musimy doszukiwać się czynnika wywołującego niepożądane reakcje. Aby test był wiarygodny należy wykluczyć czynniki psychologiczne, dlatego wykonuje się podwójną ślepą próbę placebo.
Testy z krwi
Podczas reakcji alergicznej następuje zwiększenie poziomu stężenia IgE w surowicy krwi. Testy polegają na oznaczeniu ogólnego poziomu IgE lub IgE związanych z konkretnym alergenem. Najczęściej używanymi testami są RAST i CAP-RAST, w których używa się materiałów radioaktywnych.
Warto zwrócić uwagę, że wysoka zawartość IgE nie musi świadczyć o reakcji alergicznej, bowiem istnieje wiele niealergicznych zespołów chorobowych, w których również stwierdza się zwiększenie całkowitego stężenia IgE m.in choroby pasożytnicze, zespół hiperimmunoglobulinemii E, ziarnica złośliwa, pęcherzyca, śródmiąższowe zapalenie nerek itp.
Test cytotoksyczności składników pożywienia – najskuteczniejszy test diagnosujący opóźnione reakcje pokarmowe
Dzięki morfologicznej, a nie ilościowej analizie bada cały układ białokrwinkowy, nie tylko przeciwciała klasy IgG czy IgE. Polega on na badaniu reakcji białych krwinek na alergeny pokarmowe. Od pacjenta pobiera się krew, następnie przy wykorzystaniu specjalistycznego sprzętu mierzy się ilość i wielkość występujących we krwi komórek układu immunologicznego, obserwuje się również zmiany, jakie w nich zaszły na skutek działalności alergenów.
Test cytotoksyczności składników pożywienia taki jak Kod Metaboliczny 200, jest jednym z najskuteczniejszych badań jakie może zapewnić współczesna alergologia. Pozwala na zbadanie bardzo dużej liczby produktów i ich bezpośredni wpływ na zachowanie białych krwinek.
Zdarza się, że przez długi okres czasu nie zdajemy sobie sprawy z występowania alergii, ponieważ nie daje ono charakterystycznych, znanych objawów somatycznych. Wówczas mówimy o tzw opóźnionej reakcji alergicznej – IgE-niezależnej. Długotrwałe nastawienie na alergen, powoli uszkadza komórki organizmu skutkując ciężkimi powikłaniami w przyszłości. W tym przypadku testy skórne i badania z krwi są całkowicie nieprzydatne, a skuteczną metodą rozpoznania pozostaje jedynie testy cytotoksyczny.
Alergia pokarmowa – test musi charakteryzować skuteczność, czułość, swoistość
Kod metaboliczny 200 jest w stanie wykryć reakcję typu immunologicznego, ale także opóźnioną niepożądaną reakcję pokarmową.
Jest niezwykle kompleksowy, bowiem bada cały układ białek odpornościowych, a nie tylko IgE, IgG. Wnikliwa analiza 201 produktów spożywczych pozwala na określenie, jaka dieta jest idealna dla naszego organizmu, możemy dostosować ją w taki sposób, aby całkowicie zapobiegać reakcjom zapalnym.
Zdiagnozowana alergia pokarmowa – co dalej?
Leczenie alergii opiera się najczęściej na farmakoterapii. Stosowane są leki przeciwhistaminowe, przeciw anafilaktyczne, glikokortykoidy.
Niezwykle ważne jest wprowadzenie diety eliminacyjno-rotacyjnej. Pozwala ona wyciszyć reakcję alergiczną i da możliwość regeneracji uszkodzonych struktur. Niezbędne jest jednak ścisłe wykrycie wszystkich alergennych produktów tak, aby całkowicie zniwelować destrukcyjny wpływ szkodliwych substancji. Kompleksowa diagnostyka powinna zawierać wsparcie specjalistów, lekarzy i dietetyków. Ważne, by zawierała dokładny opis postępowania, przepisy kulinarne i zalecenia odnośnie aktywności fizycznej.
