Leki przeciwbólowe – ratunek czy trucizna?

Migrena kojarzona jest z uporczywym bólem głowy, który nie daje spokoju przez długi okres czasu. Charakteryzuje się on dużą siłą, napadowym charakterem, pojawiają się z różną częstotliwością i wywołują uczucie silnego zmęczenia.Czym tak właściwie jest ból? Skąd się bierze?

Ból jest wyrazem wystąpienia dysfunkcji, urazu, stanu zapalnego, procesu nowotworowego. Według definicji Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu jest to: “subiektywne przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających ich uszkodzeniem”. Każdy z nas miał do czynienia z bólem, z tym nieprzyjemnym uczuciem, które jak najszybciej chcemy stłumić i przezwyciężyć.

Najczęstszym środkiem w walce z bólem są leki przeciwbólowe, tak zwane analgetyki.
Zastanawiałaś się kiedyś jak one działają i jak wpływają na Twój organizm? Warto przyjrzeć się temu mechanizmowi i przemyśleć czy jest to najlepsza opcja w leczeniu migreny.

Skąd się bierze ból?

Ból pojawia się na skutek pobudzenia nocyceptorów czyli tzw. receptorów bólowych . Wyzwalane są przekaźniki: prostaglandyny, kininy, jony potasu, substancja P, które przekazują impuls nerwowy. Od neuronu do neuronu impuls nerwowy jest przekazywany od receptora, do rdzenia kręgowego, a następnie do kory mózgu, gdzie powstaje wrażenie bólu.

Jak działają leki?

Substancje przeciwbólowe działają na różnym etapie przewodzenia bodźca. Hamują neuroprzekaźniki, przerywają łuk odruchowy na swoistym dla siebie etapie łańcucha.

NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE

Niesteroidowe leki przeciwzapalne są, razem z przeciwbakteryjnymi, najczęściej stosowanymi lekami. Ich działanie polega na zahamowaniu syntezy prostaglandyn, które biorą udział w procesie odczuwania bólu. Leki te biorą także udział w redukcji procesu zapalnego. Przykładem tego typu leków są:

• ibuprofen;
• diklofenak;
• naproksen;
• indometacyna;
• piroksykam;
• ketoprofen;
• kwas acetylosalicylowy.

Mimo powszechnego zastosowania, nie są one całkowicie bezpieczne i obojętne dla organizmu. Z uwagi na hamowanie syntezy prostaglandyn znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań ze strony przewodu pokarmowego, nerek, a także układu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ łatwo wchodzą one w interakcje z innymi grupami leków.¹

TRYPTANY

Tryptany są najczęściej wybieranym lekami w przypadku ciężkich bólów migrenowych. Działają one agonistycznie do receptorów 5-HT1B, powodują wystąpienie skurczu naczyń i hamowanie uwalniania neuroprzekaźników z zakończeń neuronów. Leki te hamują także przewodzenie czuciowe nerwu trójdzielnego, który unerwia oko i oczodół, dlatego są skuteczne w zwalczaniu pozostałych objawów migreny. Przykładem tego typu leków są:

• sumatryptan;
• zolmitryptan;
• naratryptan;
• rizatryptan;
• almotryptan;
• frowatryptan.

Z uwagi na efekt naczynioskurczowy tryptany są przeciwwskazane w chorobie wieńcowej, zaburzeniach rytmu serca, nieuregulowanym nadciśnieniu tętniczym, w niewydolności wątroby i nerek, po udarze mózgu. Są dość dobrze tolerowane, jednak mogą pojawiać się działania niepożądane takie jak: uczucie gorąca w obrębie głowy, szyi, klatki piersiowej i kończyn, parestezje, zawroty głowy, rumień. Nie wolno stosować tych leków podczas podczas aury, gdyż w tym okresie są nieskuteczne i zwiększają ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu.

POCHODNE SPORYSZU

Pochodne sporyszu stanowią alternatywę dla niesteroidowych leków przeciwzapalnych i pomagają w napadach opornych na tradycyjne leki. Ergotamina i dihydroergotamina działają jako antagoniści receptora serotoninowego. Z uwagi na częste skutki uboczne i długotrwałe (powyżej 24-godzinne) działanie zabrania się codziennego stosowania tego typu leków. Co więcej, nieselektywna indukcja skurczu naczyń krwionośnych sprawia, że zabrania nie zaleca się stosowania w przypadku chorób naczyniowych, nadciśnieniu tętniczym, niewydolności nerek.

OPIOIDY

Opioidy działają w wielu miejscach w mózgu, rdzeniu kręgowym i w tkankach obwodowych, na zakończeniach obwodowych włókien C. Mechanizm działania w mózgu opiera się na aktywizacji obszaru kontroli bólu,co prowadzi do zahamowania transmisji bólu w rdzeniu kręgowym. W rdzeniu kręgowym, ich działanie polega na o skomplikowanym regulowaniu uwalniania neurotransmiterów. Przykładem opioidów są:

• butorfanol;
• kodeina;
• morfna.

Ta grupa leków również nie pozostaje obojętna dla organizmu. Po spożyciu mogą pojawić się nudności i wymioty, osłabienie reakcji na bodźce, senność, a nawet śpiączka.²

Uwaga leki!

Z każdym rodzajem leków, również z analgetykami należy postępować bardzo ostrożnie. Są one wyjątkowo niebezpieczne zwłaszcza, że często przyjmujemy je bez konsultacji z lekarzem, kupujemy bezmyślnie w kiosku lub supermarkecie, a ulotkę ignorujemy. Często sami sobie jesteśmy lekarzami i nie chodzi tu jedynie zażywanie tabletek bez recepty. Częste są sytuacje, że wcześniej przepisany lek, którego “ trochę jeszcze zostało”, używany jest w przypadku bólu zupełnie innego rodzaju. W końcu: “lek przeciwbólowy, to lek przeciwbólowy – żadna różnica”. Nic bardziej mylnego! Ból to jedynie objaw większej i poważniejszej dysfunkcji w organizmie, organizm daje sygnał, że coś jest nie tak, więc może zamiast tłumić jego wołanie o pomoc, warto zastanowić się nad przyczyną problemu i walczyć z dolegliwościami u źródła.

Co więcej, coraz więcej osób jest po prostu nałogowcami leków przeciwbólowych. Biorą je z nawyku, nie z konieczności. Brak czasu sprawia, że zamiast zagłębić się z przyczynę wprowadzają leki przeciwbólowe na stałe, co prowadzi do uzależnienia i zwiększenia ryzyka wystąpienia poważnych konsekwencji.

Na co w szczególności uważać przyjmując leki przeciwbólowe?

1. Nigdy nie wolno łączyć leków z alkoholem, bowiem wówczas substancja czynna lepiej się wchłania i o wiele łatwiej jest ją przedawkować.
2. Nie wolno łączyć dwóch leków o takim samym działaniu np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych i tryptanów.
3. Nie poleca się przyjmowania leków na pusty żołądek, bowiem zwiększa to ryzyko podrażnienia układu pokarmowego.
4. Nigdy nie popijaj tabletek sokami, zwłaszcza sokiem z cytrusów, bowiem w połączeniu np. z ibuprofenem podrażnia ściany żołądka.
5. Leki przeciwbólowe obniżają skuteczność leków na ciśnienie, cukrzycę, depresję i leków przeciwzakrzepowych.
6. Połączenie leków z kofeiną podwyższa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych z powodu nadmiernego pobudzenia układu nerwowego.
7. Nie powinno się stosować leków przeciwbólowych, również paracetamolu i ibuprofenu, w I trymestrze ciąży (grożą poronieniem) i III trymestrze ciąży (osłabiają akcję porodową).

Bezpieczniejsze rozwiązania

Polacy zażywają rocznie około 2 mld tabletek przeciwbólowych. Czy można sobie pomóc wykluczając farmakologię? Warto sięgnąć do alternatywnych metod, które stają się ważną częścią współczesnej medycyny.

Kręgarstwo. Terapia ta polega na ręcznym nastawianiu kręgów w leczeniu wielu rodzajów zaburzeń. Przesunięcia kręgów mogą prowadzić do ucisku na nerwy i rdzeń kręgowy. Dzięki zmniejszeniu napięcia mięśniowego i zmianie ustawienia kręgosłupa, można złagodzić bóle migrenowe.

Akupunktura i akupresura. To często pomijane metody leczenia schorzeń. Używane są od tysięcy lat, więc gdyby nie były skuteczne już dawno zostałyby zignorowane i oddane w niepamięć. Malutkie igły umieszczane są w odpowiednich punktach na ciele, przynoszą ulgę i redukują poziom stresu. W przypadku akupresury zamiast igieł stosuje się masaż. Konkretne techniki masażu mogą poprawić krążenie krwi, pomóc w redukcji stresu, pomagać w zasypianiu.

Zaufaj medycynie funkcjonalnej!

W medycyna funkcjonalnej szukamy przyczyn choroby – zaburzeń na poziomie komórkowym, genetycznym, molekularnym. Działając na wielu płaszczyznach można przygotować indywidualny, spersonalizowany program działania i plan skutecznej walki o zdrowie.

Terapia Fenotypowa to metoda, która nie przystaje na walce z samymi dolegliwościami i znoszeniem bólu, ale zwalcza migrenę u źródła, sięgając do przyczyny choroby. Pierwszym krokiem jest zmiana diety. Należy wyeliminować produkty, które są źródłem powstawania przewlekłych stanów zapalnych, które są przyczyną powstawania migren. Aby odkryć, które produkty są szkodliwe, warto wykonać badanie cytotoksyczne na nietolerancję pokarmową takie jak np. Kod Metaboliczny 200. Poza postępowaniem dietetycznym stosuje się także program kompleksowej detoksykacji organizmu – Super Detox. Polega on na całościowym oczyszczaniu wątroby i układu krwionośnego oraz detoksykacji organizmu. Narzędziem, który wspomaga cały proces jest terapia tlenem hiperbarycznym, który dotlenia mózg, zmniejsza stan zapalny, redukuje ból i poprawia przepływ krwi w naczyniach okołomózgowych.

1 – Brunton L, Parker K, Blumenthal D, Podręcznik farmakologii i terapii.
2 – Altman RD, Smith HS: Opioid therapy for osteoarthritis and chronic low back pain