Łuszczyca a NAFLD. U pacjentów z łuszczycą występuje dużo większe ryzyko rozwoju NAFLD – niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (non-alcoholic fatty liver disease) w porównaniu z populacją ogólną. Ryzyko rośnie u pacjentów z rozległym zajęciem skóry i łuszczycowym zapaleniem stawów. Takie są wnioski z metaanalizy przeprowadzonej przez naukowców z Uniwersytetu w Weronie, przedstawionej na dorocznym zgromadzeniu Group for Research and Assessment of Psoriasis and Psoriatic Arthritis.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) to stłuszczenie wątroby stwierdzone w badaniu histologicznym lub obrazowym po wykluczeniu innych przyczyn stłuszczenia, takich jak spożywanie alkoholu, przyjmowanie leków lub choroby genetyczne. Jest najczęstszą przewlekłą chorobą wątroby w krajach rozwiniętych – występuje u 17–46% populacji.
Jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju NAFLD jest otyłość, insulinooporność i zaburzenia regulacji adiponektyny – hormonu regulującego równowagę energetyczną organizmu. Główną przyczyną rozwoju NAFLD jest niewłaściwa dieta bogata w rafinowane węglowodany, fruktozę, tłuszcze nasycone i słodzone napoje, która prowadzi do nadwagi i otyłości. Pozostałe czynniki ryzyka obejmują stany chorobowe towarzyszące otyłości, takie jak cukrzyca typu 2 i zespół metaboliczny.
Inne czynniki ryzyka obejmują: wysoki poziom trójglicerydów, wysoki cholesterol, zakłócenie równowagi mikrobioty.
Istnieją dwa rodzaje niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby: niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFL) i niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH). Obecnie naukowcy nie są pewni, dlaczego dana osoba rozwija jedno lub drugie. Można zdiagnozować jedną postać, a następnie drugą .
NAFL – niealkoholowe stłuszczenie wątroby
U pacjenta z NAFL, występuje stłuszczenie wątroby, ale nie obserwujemy stanu zapalnego i uszkodzenia hepatocytów. Stan ten może powodować ból z powodu powiększenia wątroby, jednak zwykle nie powoduje uszkodzenia wątroby.
NASH – niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby
NASH jest poważniejszą formą NAFLD. U pacjenta z NASH występuje jednocześnie stłuszczenie i zapalenie, a nawet uszkodzenie wątroby. To uszkodzenie może powodować powstawanie w wątrobie ognisk włóknienia. Nieleczona NASH może ostatecznie prowadzić do marskości wątroby, która nieleczona może prowadzić do raka wątroby.
Otyłość to główna przyczyna rozwoju NAFLD
Choroba wynika z zaburzeń metabolicznych, u których podłoża leży insulinooporność. W 90% przypadków NAFLD występuje wspólnie z otyłością brzuszną i BMI powyżej 40 kg/m2. Tylko 7% przypadków występuje u osób z prawidłową masą ciała.
NAFLD traktuje się jako wątrobową manifestację zespołu metabolicznego. Powoduje wzrost ryzyka przedwczesnej miażdżycy i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Łuszczyca
Łuszczyca to przewlekła, nawrotowa choroba autoimmunologiczna skóry. Zmiany skórne w łuszczycy wynikają z zaburzonego procesu regeneracji naskórka. W pierwszej fazie choroby pojawia się wykwit pierwotny, którym jest rumieniowa grudka pokryta srebrzystą łuską. Zmiany powiększają się tworząc tzw. tarczki, które są pokryte mocno przylegającymi srebrzystymi łuskami, czyli blaszkami łuszczycowymi.
Wyróżniamy także cięższą postać stawową choroby, która występuje u nawet ⅓ pacjentów. W najpoważniejszych przypadkach stan ten może prowadzić nawet do inwalidztwa.
Łuszczyca objawia się jako choroba skóry, jednak jej występowanie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, otyłości i zespołu metabolicznego oraz niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
Łuszczyca a NAFLD
Metaanaliza przeprowadzonej przez naukowców z University of Verona zaprezentowana spotkaniu Group for Research and Assessment of Psoriasis and Psoriatic Arthritis uwzględniała 76 publikacji i 11 badań obserwacyjnych. Analiza danych pokazała, że u pacjentów z łuszczycą ryzyko wystąpienia NAFLD rośnie dwukrotnie w porównaniu do grupy kontrolnej. Ryzyko to wzrasta także u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów.
Istnieją badania potwierdzające, nie tylko związek łuszczycy i NAFLD, ale także korelację pomiędzy nasileniem łuszczycy częstością występowania i zaawansowaniem NAFLD. Odwrotnie, u pacjentów z NAFLD i łuszczycą obserwowano cięższy przebieg łuszczycy.
Łuszczyca i NAFLD mają wspólne podłoże immunologiczne
Łuszczyca i NAFLD dzielą wspólne szlaki immunologiczne, a także często współistnieją z podobnymi chorobami towarzyszącymi. U podłoża obu chorób leży przewlekły stan zapalny. Niektóre cytokiny prozapalne, jak IL-6, IL-17, TNF-α, są nadmiernie wytwarzanie przez limfocyty i keratynocyty u pacjentów z łuszczycą i w pewnym stopniu przyczyniają się, do wywołania insulinooporności. Insulinooporność może prowadzić następnie do rozwoju NAFLD.
Łuszczyca a NAFLD – co z tego wynika?
Nie jest do końca jasne, czy łuszczyca powoduje stłuszczenie wątroby czy odwrotnie. W praktyce lekarskiej musimy być świadomi tego powiązania. Wszyscy pacjenci z łuszczycą, niezależnie od masy ciała, powinni być poddani badaniom przesiewowym pod kątem występowania NAFLD.
Należy wykonać badanie ultrasonograficzne (USG) wątroby oraz badanie markerów wątrobowych w czasie diagnostyki łuszczycy. NAFLD nie zawsze powoduje występowanie objawów ogólnych, dlatego u pacjentów z łuszczycą należy zlecić wcześniejszą diagnostykę, nawet jeśli nie podejrzewamy choroby.
Należy także przeprowadzić bardzo dokładny wywiad z pacjentem w celu wykrycia dodatkowych czynników ryzyka NAFLD. Należy zapytać o spożycie alkoholu, zażywane leki, aktywność fizyczną, poziom masy ciała w przeszłości, choroby sercowo-naczyniowe oraz historię chorób wątroby w rodzinie. Ważną kwestią są także leki stosowane w leczeniu łuszczycy. Metotreksat, lek ogólnoustrojowy, stosowany w leczeniu łuszczycy o umiarkowanym i ciężkim przebiegu, zwiększa ryzyko wystąpienia indukowanego lekami włóknienia wątroby.
Należy zachęcać pacjentów z łuszczycą do podjęcia kroków w celu ochrony wątroby, w tym do unikania nadmiernego spożycia alkoholu i zachowania zdrowej masy ciała. Dodatkowo suplementy diety, jak witamina D, witamina E i kwasy tłuszczowe omega-3, mogą być pomocne w leczeniu NAFLD. Należy unikać także spożywania dużej ilości fruktozy (w tym syrop kukurydziany) oraz produktów zawierających tłuszcze nasycone.
